Belirleyici Faktörler
Navlun (taşıma ücreti), denizyolu taşımacılığının en önemli unsurlarından biridir. Navlun ücretleri, bir dizi faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Bu faktörler arasında şunlar yer alır:
• Yakıt Fiyatları: Deniz taşımacılığı, büyük gemilerin yakıt tüketiminden kaynaklanan yüksek maliyetlere tabidir. Yakıt fiyatlarındaki dalgalanmalar, navlun ücretlerini doğrudan etkiler.
• Mevsimsellik: Özellikle bazı tarım ürünleri veya meyve-sebze taşımacılığında, sezonsal talep değişimleri navlun ücretlerini etkileyebilir.
• Gemi Kapasitesi ve Yük Türü: Yük taşıma kapasitesine göre navlun fiyatları farklılık gösterir. Ayrıca, tehlikeli maddeler ya da soğuk zincir taşıması gibi özel yükler için özel taşıma koşulları ve dolayısıyla daha yüksek navlun ücretleri söz konusu olabilir.
Bu 3 maddenin yanısıra navlun seviyelerini belirleyen en temel unsur Talep ve Arz dengesidir.
Talep ve Arz: Küresel ticaret hacminin arttığı dönemlerde, taşıma kapasitesine olan talep artar ve bu da navlun fiyatlarını yükseltebilir. Benzer şekilde, arzın fazla olduğu dönemlerde fiyatlar düşebilir. Armatörlerin uzun vadeli stratejileri gereği satın aldıkları gemi ve konteynerler arzı arttırabildiği gibi, 2019’da yüzleştiğimiz pandemi dolayısıyla talebin belli coğrafyalarda çok düşmesi, belli coğrafyalarda hızla yükselmesi de navlunların seyrini direkt etkilemektedir.
Armatörlerin son senelerde dijitalleşmeye yaptıkları yüksek yatırımlar, dünyadaki değişimlere çok daha hızlı tepki vermelerini sağlamıştır. Armatörler bu sayede kimi zaman liman bazında kimi zaman gemi bazında navlun ve kapasite planlaması yaparak gemilerinin doluluğunu ve navlun gelirlerini optimize etme imkanına sahip olmuşlardır.